سوا (قسمت آخر)
از آموزه‌های سوامی شیواناندا ساراسواتی
26
خدمت فداکارانه باعث ایجاد پرِم یا عشق جهانی و الهی می‌شود. در ابتدا وقتی قلب به‌خاطر خودخواهی تنگ شده است فقط همسر، بچه‌ها، تعدادی از دوستان و خویشاوندانتان را دوست دارید. همین‌که تحول پیدا می‌کنید
، افراد محله و بعد افراد ایالتتان را دوست می‌دارید. بعد علاقه به مردم کشور در شما ایجاد می‌شود. دست آخر کم‌کم مردم کشورهای دیگر را دوست می‌دارید. در بلندمدت به‌تدریج به همه عشق می‌ورزید. عشق جهانی در شما پدید می‌آید و در این زمان تمام موانع شکسته و قلبتان بی‌نهایت فراخ شده است.
صحبت دربارة عشق جهانی ساده اما عملی کردن آن دشوار است. همه نوع کوته‌فکری به میان می‌آید. برداشت‌های اشتباه و قدیمی مانند سد عمل می‌کنند. همة موانع را می‌توانید با اراده، صبر و پشتکار از میان بردارید. فکر کنید که تمام دنیا بدن و خانة خودتان است. فکر کنید که همة موجودات مظهر خدا هستند. فکر کنید که قدرت واحد خداوند است که با همة دست‌ها کار می‌کند، با همة چشم‌ها می‌بیند و با همة گوش‌ها می‌شنود.
کسی که در عشق کیهانی مستقر شده است از جامعه دوری نمی‌کند. او همه را دوست دارد، آن ذات الهی که تمام موجودات را فراگرفته است دوست دارد. خدمت فداکارانه مثل نفسی که از همة موجودات زنده برمی‌خیزد از اوسرمی‌زند. وقتی متوجه شود که کسی در رنج است می‌شتابد تا یاری‌اش کند نه به این دلیل که آن شخص خاص را دوست دارد بلکه به این خاطر که دریافته است ذات الهی خودش، دیگران را نیز فرامی‌گیرد و به‌خاطر اینکه حسن‌نیتی که قلبش را پر کرده است به‌طور طبیعی به سمت شخص رنج‌دیده جاری می‌شود و می‌کوشد مصیبت او را از میان ببرد. این خدمتی است که او به‌طور طبیعی ارائه می‌دهد، خدمت برای خدمت، عشق برای عشق. عشق است که برای معامله به مثل جنجال راه نمی‌اندازد؛ خدمت است که برای قدردانی یا پاداش به پشت سرش نگاه نمی‌کند. در چنین عشقی، در چنین خدمتی همه برابرند.
***
27
خدمت فداکارانه بهترین تمرین معنوی برای تمام ره‌جویان است. نشستن در اتاق دربسته و ساعت‌ها مراقبه کردن هیچ فایده‌ای ندارد. چه مدت می‌توانید مراقبه کنید؟ فرضاً نیم ساعت یا حداکثر یک ساعت. بعد ذهنتان منحرف می‌شود. افکار ظاهر می‌شوند و مشغول تصور چیزهای بی‌فایدة زیادی می‌شوید و خیال‌های خام می‌پرورانید. نمی‌توانید افکارتان را کنترل کنید و روی موضوع مراقبه‌تان تمرکز داشته باشید. چرا؟ به دلیل سامسکاراها یا برداشت‌های منفی‌تان، به‌خاط اینکه آرامش ندارید و ذهن همیشه با افکار دنیوی به تلاطم درمی‌آید و برای اینکه ذهنتان را با خدمت فداکارانه پاک نکرده‌اید. ساماسکاراهای منفی‌تان را فقط می‌توانیدبا سوای جدی پاک کنید. آن‌وقت صلح و آرامش سراغتان می‌آید و مراقبة خوبی خواهید داشت.
بسیاری از ره‌جویان شکایت می‌کنند که نمی‌توانند مراقبه و جاپای کافی انجام دهند چون همیشه مشغول سوا هستند. امکان ندارد فرد تازه‌کار روزی بیست و چهار ساعت مراقبه کند. ذهنش می‌خواهد مشغول چیزی باشد. به همین دلیل است که سوا در ابتدا ضروری است. ذهن تنوع می‌خواهد. آن را به کار نیک‌خواهانه برای دیگران مشغول کنید. سوا به‌تنهایی همه چیز به شما ارزانی می‌کند. با خدمت تنها، می‌توانید به درک برسید. کنار آن جاپا، مراقبه و ساداناهای مقدماتی دیگر را نیز پیش ببرید.
سوا آمیزة زیبایی از تمام ساداناهاست، بسیار مفید و مناسب ذهن‌هایامروزی است. ممکن است بگویید چنین خدمت فداکارانه‌ای برای افراد پیشرفته لازم نیست. اما آنها چند نفرند؟ درواقع بسیار کم‌اند. فقط روح‌های بسیار تکامل‌یافته می‌توانند روز و شب، خودشان را در مراقبه غرق کنند. اما افراد عادی چطور؟ تنها همین سادانای تلفیقی بسیار مناسبشان است.
***
28
سوا را باید تا پایان عمر انجام داد. سوا مانند «جلای همیشه حاضری» است کهذهن را تمیز و پاک و جسم را همواره فعال و سالم نگه می‌دارد. هیچ‌گاه نگویید «من از حد خدمت فداکارانه فراترم. الان برای من انجام سوا ضرورتی ندارد.» تاماس همیشه آماده است تا به جسم و ذهن هجوم بیاورد. سوا همة یوگی‌های را همواره پویا و هوشیار نگه می‌دارد. سوا ذهن را برای مراقبه آرامش می‌دهد، الهام‌بخش است، تغییر ایجاد می‌کند و باعث مراقبة قوی می‌شود. برای مراقبه و خردمندی،کارکردنمثل اشتها‌آورعمل می‌کند.
با انجام سوای تنها، می‌توانید تمام ویژگی‌های خوب مانند مدارا، گذشت، مهربانی، عشق، شکیبایی و خویشتن‌داری را که برای انجام بکتی و جنانا یوگا لازم است ایجاد کنید. چطور کسی که غارنشین است در انزوا می‌تواند مدارا، گذشت و عشق جهانی را در پیش بگیرد؟ انجام سوا خصلت‌های نیک را به وجود می‌آورد، آبیاری می‌کند و می‌پروراند. این خصلت‌ها بدون سوا ضعیف می‌شوند و تحلیل می‌روند. سوا مانند بُرسی می‌ماند که آینة ذهن را همیشه تمیز نگه می‌دارد.
***
29
انجام سوای واقعی بی‌نهایت سخت است. مردم بسیاری در لباس خدمتگزاران فداکار از تریبون عمومی بالا می‌روند اما فقط به خودشان خدمت می‌کنند. باید ذهن را برای سوا آماده کنید. ذهن همیشه توقع چیزی را دارد. وقتی لبخند می‌زنید در عوضش انتظار لبخندی از دوستتان دارید. وقتی دستتان را برای سلام بالا می‌برید، منتظر سلام دیگران هستید. حتی وقتی به کسی یک فنجان آب می‌دهید توقع قدردانی دارید. در چنین صورتی چطور می‌توانید سواانجام دهید؟
فکر کنید که دستانتان دستان خداست. در ابتدا بعضی از کارهایتان ممکن است خودخواهانه و بعضی فداکارانهباشند. در بلندمدت می‌توانید تمام کارهایتان را فداکارانه انجام دهید. هر عملی وقتی انگیزه‌هایش خالص شودمی‌تواند معنوی باشد. کار کردن مراقبه است.
قلبی گشاده و بامحبت همراه آتماباوا داشته باشید. آن‌وقت شادمان و آرام می‌شوید. خود را با همه یکی بدانید. فکر کنید که با تمام عالم یکی هستید. به‌مراتب بهتر است که با حس عشق، سرخوشی را رها کنید و به نیازمندان خدمت برسانید. بهتر است که به بیماران خدمت کنید و گرسنگان را غذا دهید تا اینکه در عالم رویا مشاهداتی داشته باشید. از نظر من عالی‌ترین هدف، افتخار خدمت پایین پای پروردگار است.
***
30
خدمت فداکارانه مناسب‌ترین یوگا برای کالی یوگا یعنی عصر حاضر است. سوا هیچ راه گریزی برای مایا یا جهل نمی‌گذارد که وارد شما شود. سوا همة وجودتان را با پرهیزگاری پر می‌کند. به‌خاطر موانع مأیوس نشوید. دلایلش را بشناسید و در آینده از آنها دوری کنید. به‌دقت خود را قوی‌تر کنید. همواره سادانایتان را انجام دهید.
من همیشه آمادة کمک به شما هستم. همدردی‌هایم همواره با شما همراه است. من شادی، صلح و جریان فکری عشق را به سوی شما می‌افشانم. منبع الهامتان خواهم بود اما نمی‌توانم کار را برایتان انجام دهم. کار را خودتان باید انجام دهید. جهد و تلاش باید از طرف شما باشد. شخص گرسنه خودش باید بخورد و شخص تشنه خودشباید بیاشامد. شما باید خودتان هر قدم را روی نردبان معنویت قرار دهید. این نکته راهمیشه به یاد داشته باشید.
باشد که شما همگی با خدمت فداکارانة مداوم به خلوص قلب نائل شوید. باشد که شادی، صلح و بهجت را به همه جا بتابانید. باشد که از بهروزی همة موجودات شادمان شوید. باشد که وقتی دستتان در خدمت به بشریت استذهنتان متوجة خدا باشد. باشد که شما همگی اصول و راهکارهای سوا را درک کنید. باشد که تمام اعمالتان پیشکش پروردگار شود. باشد که همگی‌تان با انجام خدمت فداکارانه در همین زندگی به موکشا برسید.
***
ترجمة لعیا نبی‌فر